💧 जलजीवन मिशन

(Jal Jeevan Mission)

जलजीवन मिशन (JJM) ही भारत सरकार आणि महाराष्ट्र शासनाची एक महत्वाकांक्षी योजना असून तिचे उद्दिष्ट प्रत्येक ग्रामीण घरापर्यंत सुरक्षित आणि पुरेसे पिण्याचे पाणी पोहचविणे हे आहे. या योजनेद्वारे घरगुती नळजोडणी (FHTC) उपलब्ध करून देऊन पाण्याचा दर्जा, पुरवठा आणि शाश्वत जलव्यवस्थापन सुनिश्चित केले जाते.

🟩 मुख्य उद्दिष्टे (Key Objectives)

  • प्रत्येक ग्रामीण घरापर्यंत नळाद्वारे पाणीपुरवठा सुनिश्चित करणे.
  • ग्रामीण नागरिकांचे आरोग्य व जीवनमान सुधारणा करणे.
  • स्थानिक जलस्रोत व्यवस्थापन बळकट करणे.
  • जलपुरवठा योजनांमध्ये समुदायाचा सहभाग वाढविणे.

🟩 पात्रता (Eligibility)

  • या मिशनअंतर्गत सर्व ग्रामीण घरांना लाभ मिळतो.
  • नळजोडणी नसलेल्या गावांना प्राधान्य दिले जाते.
  • ग्रामपंचायत पातळीवर योजना राबविण्याची जबाबदारी असते.

🟩 अंमलबजावणी रचना (Implementation Structure)

  • राष्ट्रीय स्तर: जलशक्ती मंत्रालय, भारत सरकार
  • राज्य स्तर: पाणीपुरवठा व स्वच्छता विभाग, महाराष्ट्र शासन
  • जिल्हा स्तर: जिल्हा परिषद व पंचायत समिती
  • ग्राम स्तर: ग्रामपंचायत व ग्राम जल व स्वच्छता समिती (VWSC)

🟩 अर्ज प्रक्रिया (Application Process)

  • जलजीवन मिशन अंतर्गत अर्ज ग्रामपंचायत कार्यालयात सादर करता येतो.
  • घराचा सर्वेक्षण करून त्याचा समावेश स्थानिक जलपुरवठा योजनेत केला जातो.
  • मंजुरीनंतर नळजोडणीचे काम स्थानिक संस्था / ठेकेदारामार्फत केले जाते.

🟩 फॉर्म डाउनलोड / ऑनलाइन अर्ज (Download / Apply Online)

🟩 लाभ (Benefits)

  • प्रत्येक घराला शुद्ध पाण्याची नळजोडणी उपलब्ध.
  • जलजन्य आजारांमध्ये घट.
  • महिला व बालकांवरील पाणी आणण्याचा ताण कमी होतो.
  • स्वच्छता, आरोग्य व पर्यावरणीय शाश्वततेला प्रोत्साहन.

🟩 मार्गदर्शन सूचना (Guidance Note)

  • लाभार्थ्यांनी स्थानिक जल समितीसोबत सहकार्य करावे व आवश्यकतेनुसार देखभाल शुल्क भरावे. पाण्याचा अपव्यय टाळून जलस्रोतांचे संवर्धन करून गावाचा शाश्वत विकास साधावा.